Gescheurde voorste kruisband, wat nu?

Leg je been omhoog.

Je knie is dik en dit is in principe een normaal proces na het ontstaan van schade in je knie, maar je wil dit ook weer zo snel mogelijk normaliseren. Het beste is om je been omhoog te leggen waarbij je enkel hoger ligt dan je knie. Let op: leg géén kussen onder je knie. (Met een kussen onder je knie verlies je in rap tempo de strekking van je knie).

Loop normaal. Desnoods met krukken.

Probeer je knie zo normaal mogelijk te belasten bij het lopen. Lukt dit niet, gebruik dan (twee) krukken om je knie te ontlasten.

Als je de eerste acute fase van je herstel hebt gehad en je knie weer is ‘afgekoeld’ dan mag je het gebruik van je krukken gaan afbouwen en starten met een krachtprogramma wat je samen met je fysiotherapeut hebt opgesteld.

Eén van de allerbelangrijkste keuzes: wie mag jou gaan helpen met het herstel, operatie en revalidatie.

Juist! Jijzelf bent de regisseur van je eigen herstel dus jij mag dit bepalen!

Ga zelf op zoek naar specialisten die goed bij je passen, die je goed kunnen informeren, die jij vertrouwt en waarmee jij een klik hebt. Door een optimale betrokkenheid, samenwerking en motivatie ben je zelf helemaal op de hoogte van het plan dat bij je past en word je zelf de specialist in je eigen herstel. Een huisarts, sportvereniging, zorgverzekeraar, familie, vrienden of zaakwaarnemer zullen allemaal goede tips hebben maar uiteindelijk is het jouw revalidatie.

Wanneer je de diagnose hebt ontvangen en je hebt te horen gekregen dat je een (af)gescheurde voorste kruisband hebt dan heb je twee opties: Wel of niet opereren. Ook wel operatieve of conservatieve behandeling genoemd. Samen me je orthopedisch chirurg en je fysio, bespreek je welke behandeling voor jou de beste optie is. Hiervoor bestaan ook keuzehulpen om je te helpen beslissen.

Belangrijk: uiteindelijk maak jij zelf de keuze!

Niet alle voorste kruisbandletsels hoeven geopereerd te worden. Bij veel mensen (ongeveer de helft) is deze conservatieve behandeling voldoende om zonder al te veel klachten de knie te kunnen gebruiken. Door fysiotherapie gericht op stabiliteit, kracht en coördinatie kan je de knie stabiel krijgen.

Wanneer je kiest voor een operatie is het belangrijk dat de knie in de juiste conditie is. De meeste operaties vinden tussen week 4 en 8 na de blessure plaats. Dan is de knie rustig, is het vocht uit de knie en is deze opgetraind.

Ik zie vaak vragen/berichten voorbij komen dat de patiënt snel (zo snel mogelijk) geopereerd wil worden om zo snel mogelijk weer te kunnen sporten op het huidige niveau. Is dit wel de juiste motivatie van een voorste kruisband operatie?
Persoonlijk heb ik de mening (nadat ik zelf 3x mijn voorste kruisband heb afgescheurd) dat je niet je knie revalideert maar je carrière. Hierdoor maakt een paar weken ‘langer’ niet uit. Het gaat er om hoe je terug komt en niet wanneer je terug komt.

Voorwaarden voor een operatie aan je gescheurde voorste kruisband

Wanneer je dus hebt besloten om je te laten opereren is het belangrijk dat je knie aan een aantal voorwaarden voldoet om de kans op artrofibrose (littekenweefsel) in de knie te verkleinen na de operatie. Voorwaarden zijn:

• zo min mogelijk zwelling (hydrops) in de knie
• goede strekking (0 graden)
• mobiliteit van de knieschijf (patella) gelijk aan de andere zijde
• controle over het aanspannen van je bovenbeenspieren (quadriceps)
• voldoende kracht van de quadriceps
• goed actief looppatroon

Een voorste kruisband operatie is een serieuze ingreep. Door wie wil je dit laten doen? Waarom zou je naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis gaan? Ken jij (verhalen over) de operateur? Welk aantal kruisband operaties doet hij/zij jaarlijks?

Wat vind jij belangrijk? Jij mag zelf bepalen waar en door wie jij de operatie wil laten uitvoeren. Daarom is het belangrijk om zelf te onderzoeken wie voor jou een goede operateur is en wie jij bij jou vindt passen.

In Nederland zijn er veel orthopeden die een klein aantal voorste kruisband operaties per jaar uitvoeren naast hun andere operaties. Gelukkig zijn er ook kniespecialisten die wekelijks veel voorste kruisband reconstructies en revisies (en ander band/knie letsel) doen en hier meerdere technieken voor beheersen. Op FCKruisband.nl staan  orthopeden die hoog scoren op diverse criteria.

Zoals al eerder beschreven is de voorste kruisband revalidatie een zwaar en intensief traject wat ongeveer 9 tot 15 maanden zal gaan duren. Hiervoor is het belangrijk dat je een optimale omgeving/leefstijl gaat creëren omdat dit niet iets is wat je even naast je dagelijkse activiteiten kan doen. Je zal een goede discipline en motivatie moeten hebben. Daarnaast is doorzettingsvermogen erg belangrijk aangezien in het traject diverse fases komen met successen en tegenslagen.

Na je operatie krijg je in het ziekenhuis of kliniek de eerste oefeningen. Lopen met krukken en de eerste instructie voor thuis worden met je doorgenomen door de fysiotherapeut in het ziekenhuis. Deze leefregels zijn belangrijk dus houd je zo goed mogelijk hieraan. Nadat je na je operatie thuis bent gekomen zal je twee of drie dagen daarna een afspraak hebben bij je fysio.

Het is fijn als je een goede klik hebt met je revalidatie specialist. Deze zie je ongeveer een jaar lang meerdere keren per week. Naast een goede klik is het nog beter als hij/zij je weet uit te dagen. Je zult een haat-liefde verhouding met je fysiotherapeut krijgen maar jullie hebben beide hetzelfde doel voor ogen.

Door variatie en creativiteit in het revalidatie traject aangeboden te krijgen is het makkelijker om jezelf te kunnen motiveren en uit te dagen. Het is belangrijk dat deze oefeningen bestaan uit zowel kracht- als coördinatieve oefeningen. Probeer daarom in de zoektocht naar een goede fysiotherapeut hier al achter te komen. Wanneer de fysiotherapeut veel specialisatie heeft in vkb revalidaties zal hij ook meerdere programma’s/oefeningen/variaties hebben die bij jou passen waar jij veel aan hebt.

Door iedere keer duidelijke en kleine haalbare plannen te maken zie je vooruitgang op korte termijn. Deze successen moeten dan ook even gevierd worden. Een plan kan zijn dat je over twee weken wil kunnen wandelen zonder krukken. Dit is motiverender en concreter dan ik wil zo snel mogelijk weer voetballen/handballen of hockeyen.

Naast motivatie, discipline en doorzettingsvermogen is geduld ook erg belangrijk. De revalidatie duurt lang en de vooruitgang gaat vaak langzamer dan jij zou willen, vooral in het eerste deel.

Dit is vaak niet tijdsgebonden maar criteria gebonden. Dus wat kan je doen en dit bepaalt of je naar de volgende stap/fase kan.

De eerste fase duurt ongeveer één tot twee maanden. Je doet dan vooral oefeningen voor de beweeglijkheid van je knie en je leert jouw knie weer goed te stabiliseren tijdens het lopen en traplopen. Doelstellingen die hierbij horen:

> Verminderen van zwelling (hydrops)
> Strekken van de knie tot 0 graden (binnen 2-4 weken)
> Buigen van de knie tot 120 graden (binnen 6 weken)
> Gecontroleerd kunnen aanspannen van de bovenbeenspieren (quadriceps)
> Goed looppatroon; na 6 weken kan je bij een normaal herstel zonder krukken lopen

Om de quadriceps weer te activeren kan er gebruik gemaakt worden van elektrostimulatie. Dit kan ook een toegevoegde waarde hebben op sneller herstel van zwelling en pijn en een minder snelle afname van omvang van de bovenbeenspieren. Een Compex kan hier bij helpen.

Ook dit is vaak niet tijdsgebonden maar criteria gebonden. Dus wat kan je doen en dit bepaalt of je naar de volgende stap/fase kan!

Het gevoel dat je echt weer een beetje kan gaan trainen gebeurt vanaf de zesde week na de operatie.
De tweede fase duurt ongeveer tot zes maanden. Doelstellingen die hierbij horen:

> Verbeteren van kracht
> Volledig herstel van de mobiliteit van de knie
> Verbeteren van je duurvermogen.

In deze fase werk je er keihard aan om de kracht in je bovenbeen weer terug te krijgen en liefst nog te verbeteren. Zowel je geopereerde been als je gezonde been (het kan natuurlijk niet de bedoeling zijn dat je ‘slechte’ been je goede been inhaalt).

Dit is waarschijnlijk de leukste fase. Het einde komt dichterbij. Uiteraard is ook dit niet tijdsgebonden maar criteria gebonden. Dus wat je kan doen bepaalt of je naar de volgende stap/fase kan.

De kracht die je in de tweede fase hebt opgebouwd ga je omzetten naar een functionele knie, eentje die jij onder alle omstandigheden weer kunt vertrouwen. Of je nu rent, sprint, springt of land, wend of keert, je knie moet het allemaal weer kunnen. Hierbij is een goede veldrevalidatie een pre! Zoveel mogelijk trainen op een ondergrond en situatie die je straks ook weer gaat krijgen als je je rentree gaat maken.

De laatste fase duurt ongeveer tot negen / tot twaalf maanden. Mocht het langer duren is dit niet altijd erg! Het is beter om goed terug te komen dan te snel terugkomen.
Doelstellingen die hierbij horen:

> Verder verbeteren van kracht tot minder dan 10% verschil met je gezonde been (limb symmetrie index van > 90%). Lees hiereen artikel hierover.
> Volledig herstel van coördinatie van heup, knie en enkel
> Perfect kunnen springen, landen, sprinten, wenden, keren