Ken je de cycloop? De mythische reus met één groot rond oog? Daar stamt het Griekse woord cyclops vanaf. Het is een bolletje van weefsel dat zich vóór de nieuwe kruisband kan vormen. Het is rond en lijkt op dat ene oog, vandaar. Ongeveer 3 tot 10% van alle mensen die een voorste-kruisbandreconstructie hebben gehad, ontwikkelt in de loop van het eerste jaar na de operatie een cyclops.
Een cyclops kan dus na een voorste kruisband reconstructie ontstaan. Het exacte ontstaansmechanisme is nog niet helemaal duidelijk maar er zijn wel een aantal risicofactoren bekend. Zo hebben vrouwen een hogere kans op een cyclops dan mannen. Ook is duidelijk dat opereren in een knie die nog geen goede strekking heeft, het risico op een cyclops na de operatie verhoogd.
De cyclops ontstaat vóór de nieuwe kruisband en neemt daar best wel veel ruimte in. Dit belemmert de functie van de knie.
De meest voorkomende symptomen van een cyclops zijn:
Meestal gaat het herstel de eerste maanden na de operatie heel goed, maar merk je daarna ineens dat de functie van de knie achteruit gaat. De meeste cyclopsen ontstaan in het eerste jaar na de operatie.
Als de strekking ineens beperkt raakt of het strekken pijnlijk wordt, terwijl dat eerder niet zo was, en de fysiotherapeut dit niet kan verbeteren, denk dan aan een cyclops.
Littekenweefsel, met een moeilijk woord arthrofibrose genoemd, zit vaak in de gehele knie. Dus niet zoals een cyclops alleen vóór de nieuwe kruisband. Dit is heel zeldzaam na een voorste-kruisbandreconstructie en komt bij minder dan 1% van de mensen na deze operatie voor. Het littekenweefsel zorgt ervoor dat behalve de strekking ook de buiging van de knie flink beperkt raakt.
Oefeningen bij de fysiotherapeut hebben weinig tot geen invloed op de cyclops. De taak van de fysiotherapeut is om cyclops te herkennen. Als jij en je fysiotherapeut denken aan een cyclops, zorg dan dat je teruggaat naar de arts die je geopereerd heeft. Als de arts het met jullie eens is, kan deze beslissen om een MRI-scan uit te voeren. Hierop is een cyclops bijna altijd goed te herkennen. Samen wordt dan bekeken wat de beste oplossing is. Als na een periode van bijvoorbeeld extra pijnstillers of een injectie de klachten niet minder worden, zal meestal een nieuwe operatie volgen om de cyclops te verwijderen.
Na deze operatie is het belangrijk om direct te starten met fysiotherapie. Meestal merk je meteen dat de klachten minder zijn. De strekking is beter en de pijn is minder.
Het trainen van de bovenbeenspieren zodat je weer goed zelf kan strekken zijn het belangrijkste aandachtspunt in de eerste weken na de operatie. Daarna kun je de kruisbandrevalidatie weer oppakken volgens plan.
