Diagnose

Het letsel van de voorste kruisband wordt bij het eerste onderzoek (bij voorbeeld op het sportveld) in het merendeel der gevallen niet onderkend. Het stellen van de juiste diagnose is in de acute fase ook moeilijk omdat er vaak zwelling van de knie bestaat met pijn. De patiënt kan de bovenbeenspieren niet goed ontspannen en dan lijkt de knie bij onderzoek stabiel te zijn. Ten onrechte wordt dan besloten om de situatie aan te zien. De rol van de huisarts, de sportarts of de fysiotherapeut is belangrijk omdat zij de gekwetste knie vaak het eerst ter beoordeling zien.

Belangrijk voor de diagnose is de aard van het letsel, of er eventueel een knap of een scheurende sensatie is gevoeld en of er een min of meer acute zwelling van de knie is ontstaan. Echter, een acute zwelling is geen absolute vereiste voor de diagnose voorste kruisband letsel. De pijn en zwelling verminderen na ongeveer twee weken om plaats te maken voor een gevoel van instabiliteit dat in ernst kan verschillen. De patiënt moet ineens rekening houden met de knie en de knie kan daardoor als verminderd belastbaar worden beschouwd. De patiënt ervaart dat hij ineens een gewricht heeft dat speciale aandacht vereist.

Een punctie (prik) in de knie kan behulpzaam zijn en ook onderscheid maken of er sprake is van bloed of vocht in de knie. Indien bloed wordt aangetoond is de kans op een kruisbandletsel bijna 75%! De punctie dient ook ter ontlasting van de knie omdat dit het stabiliteitsonderzoek vergemakkelijkt.

De Lachmann test waarbij de knie in 20 graden buigstand wordt vastgehouden en waarbij de onderzoeker de mate van verschuiving van onderbeen ten opzichte van bovenbeen kan bepalen, wordt bestempeld als de gevoeligste en meest betrouwbare test. Als er voldoende voorachterwaartse speling is, kan de knie ook draai-instabiel (rotatoir instabiel) zijn wat met de pivotshift test is te bepalen.

Een positieve pivotshift betekent een niet goed functionerende of insufficiënte voorste kruisband en representeert de mate van rotatoire instabiliteit. De pivotshift is technisch moeilijk uitvoerbaar en vereist enige ervaring bij het knie onderzoek.
Of er nu sprake is van een geëlongeerde voorste kruisband, een gedeeltelijke of een complete scheur maakt dan ook niet uit: een positieve pivotshift test betekent dat de knie draai-instabiel is geworden. De pivotshift test is door spierverzet en pijn in de acute fase moeilijk te verrichten.

Recent is door Dr. Lelli (Bologna) een nieuwe test beschreven (de Lelli test) die met name in het acute stadium goed uitvoerbaar is. De vuist wordt als steun onder de kuit geplaatst en met de hand wordt het bovenbeen naar beneden geduwd. Als de voorste kruisband intact is, komt de hiel van de patient omhoog. Als de hiel niet omhoog komt, is de continuiteit van de voorste kruisband verstoord, dus niet functioneel meer. Dit betekent een elongatie, partiële ruptuur of een totale ruptuur van de voorste kruisband. Op de foto links wordt de test weergegeven. De oranje figuur geeft de intacte voorste kruisband weer bij deze casus (de hiel komt immers omhoog).

Een vierde test is de voorste schuifladentest die echter minder betrouwbaar is en moeilijk op waarde kan worden geschat. Bij de testen van de voorste kruisband wordt ook bepaald of er nog een “aanslag” van de band wordt gevoeld.

Op een gewone röntgenfoto van de knie worden meestal geen afwijkingen gezien. Soms is er sprake van een fractuur nabij de aanhechtingsplaats van de voorste kruisband (avulsie fractuur), soms wordt een fractuur gezien aan de voorbuiten zijde van het scheenbeen net onder de gewrichtsspleet (Segond fractuur). Indien deze laatste fractuur wordt geconstateerd, is de diagnose vrijwel zeker.

Een reversed Segond fractuur (foto links) die zich bevindt aan de mediale zijde van het tibiaplateau wordt vaak gemist op de röntgenfoto. Het betreft letsel van het diepe deel van de mediale collaterale band die met een botfragment avulneert van de tibia. Deze fractuur gaat net als de Segond fractuur in een hoog percentage gepaard met letsel van de voorste kruisband.
Een MRI  van de knie bevestigt in de meeste gevallen de klinische verdenking op een scheur. De MRI wordt voornamelijk gemaakt ten behoeve van het vaststellen van de eventuele begeleidende letsels in de knie (binnenband, meniscusletsel, kraakbeenletsel of botkneuzing).